شناسایی عناصر هویتی محلات در دستور کار برنامه بازآفرینی شهری

به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، رییس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران بر لزوم شناسایی مولفه های تاریخی ، فرهنگی و شهروندی محلات در برنامه های بازآفرینی تاکید کرد و گفت : بازآفرینی با اولویت فرهنگی و اجتماعی به معنای شناخت عناصر هویتی محلات است که در دستور کار برنامه بازآفرینی شهری قرار دارد .

حبیب خراسانی ، رییس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به تاریخچه شکل گیری شهرهای ایران ، اظهار کرد : در طول تاریخ زندگی محله ای بخش اصلی هویت شهرنشینی جامعه ایران بوده است .

وی با بیان اینکه یکی از محورهای اصلی در برنامه بازآفرینی شهری ارتقا سطح حکمروایی محله است ، ادامه داد : در برنامه بازآفرینی شهری تصمیم گیری از سطوح کلان به سطح محله سوق داده می شود و به جای اینکه فرمانداران و استاندارن برای محلات تصمیم گیری کنند مردم محله بر اساس نیازهای خود ، برنامه محلات را تعیین می کنند . تلاش دستگاه های مختلف در سال های اخیر برای راه اندازی نهادهایی مانند شوراهای محله ، سرای محله ، کانون سلامت محله و ... نشان دهنده اهمیت محله محور بودن و احیای هویت محلات در سیاستگذاری های شهری است .

وی افزود : برای هم افزایی نهادهای محلی ، نهاد توسعه محله در برنامه بازآفرینی شهری در نظر گرفته شده و تاکنون ۱۷ نهاد توسعه محله در شهرهای مختلف کشور اعم از بیرجند ، خراسان شمالی و خراسان رضوی راه اندازی شده است . همه نهادهایی که به منظور توسعه محلات در گذشته توسط دستگاه های مختلف ایجاد شده بودند ، در برنامه بازآفرینی تحت عنوان نهاد توسعه محله به منظور پیش برد نیازهای اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و کالبدی محلات فعالیت می کنند .

وی با بیان اینکه هسته شکل گیری نهاد توسعه محله توسط بخش های اجتماعی پیش می رود ، گفت : نیازهای مردم توسط این نهادهای توسعه ، استخراج می شود و به این ترتیب نقش مشارکت مردم در برنامه بازآفرینی محلات پررنگ خواهد شد .

رییس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به محله بازار قزوین به عنوان یکی از قدیمی ترین محلات کشور ، اظهار کرد : سرای سعد السلطنه از بناهای تاریخی این محل، با وجود ثبت در میراث فرهنگی در حال تخریب بود که در برنامه بازآفرینی احیا شد .

وی با تاکید بر لزوم شناسایی مولفه های تاریخی ، فرهنگی و شهروندی محلات در برنامه های بازآفرینی ، ادامه داد : محلات ایران کارکردهای مختلفی دارند و بازآفرینی با اولویت فرهنگی و اجتماعی به معنای شناخت این مولفه های هویتی است که در دستور کار برنامه بازآفرینی شهری قرار دارد . به طور مثال وقتی راجع به محله لاله زار تهران صحبت می کنیم تماشاخانه ها و موسیقی لاله زاری از مولفه های مهم  فرهنگی است که در ذهن متبادر می شود . بنابراین در بازآفرینی این محله نمی توان به این مولفه ها بی تفاوت بود . محله حسینیه در استان زنجان یکی از محلاتی است که آیین مذهبی تاسوعا و عاشورای حسینی را به نحو باشکوهی برگزار می کند و سالانه مردم زیادی از نقاط مختلف کشور برای شرکت در این آیین مذهبی به استان زنجان سفر می کنند. بنابراین ضرورت دارد در بازآفرینی به این مولفه فرهنگی که طی سالیان متمادی شکل گرفته توجه شود .

 

 

رییس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به تغییر نام شرکت عمران و بهسازی به شرکت بازآفرینی شهری ایران اظهار کرد : شرکت بازآفرینی شهری در گذشته فعالیت عمرانی و کالبدی انجام می داد اما با تغییری که انجام شد ، ساختار اجتماعی برای شناسایی همه مولفه های موثر در بازآفرینی شهری به این شرکت اضافه شد .

وی با اشاره به بازآفرینی پیاده راه حد فاصل میدان ارگ تا سبزه میدان تهران ، اظهار کرد : شهرداری تهران با جلوگیری از تردد خودرو در این منطقه هویت تاریخی و فرهنگی این پیاده راه را احیا کرد .

خراسانی از مساجد ، حسینیه ها ، سقاخانه ها ، میادین و زورخانه ها به عنوان عناصر هویتی محلات نام برد و تصریح کرد : در حال حاضر میادین به عنوان یکی از عناصر اصلی هویتی محلات به فلکه تبدیل شده اند و این به معنای تقلیل گرایی و کاهش ارزش این مکان هاست .

وی با اشاره به محله موردستان و محله سنگ سیاه در شهر شیراز ، خاطر نشان کرد : تمامی بناهای تاریخی به جا مانده از دوران زندیه در محله موردستان قرار دارد و همچنین محله سنگ سیاه محل گذری است که تعداد زیادی بزرگان و نویسندگان شیراز در آن ساکن بوده اند و نام دیگر این محل گذر ادیان است زیرا مسجد ، کلیسا و کنیسه همگی در این نقطه در کنار هم قرار دارند و نشان دهنده زندگی مسالمت آمیز ادیان در طول تاریخ در این مکان هستند . بنابراین این مسائل به عنوان عنصر اصلی شناسایی هویت محلات تلقی می شوند که می تواند منجر به تولید اشتغال ، ثروت و بازتولید هویت شود .

وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین فعالیت ها در برنامه بازآفرینی پیاده راه سازی است ، اظهار کرد : بر اساس برنامه ای که با شهرداری ها در حال اجراست در مکان هایی که اعتبار کافی وجود ندارد با مشارکت شهرداری اقدام به ایجاد پیاده راه می کنیم . در شهرستان های غربی ایران و در محلاتی نظیر کولی آباد کرمانشاه پیاده راه هایی با شیب تند وجود دارد که مشکلات زیادی را برای تردد ساکنین به خصوص در زمستان ها ایجاد کرده است . حل مشکلات این پیاده راه ها در اولویت برنامه بازآفرینی است .

وی در پایان با بیان اینکه یکی از مهمترین اهداف برنامه بازآفرینی ارتقا کیفیت زندگی در محلات هدف است، تاکید کرد : در برنامه بازآفرینی همه شهروندان در کنار یکدیگر مورد توجه قرار دارند و یکی از اولویت های مورد توجه ایجاد فضاهایی به منظور ایجاد سهولت در عبور و مرور معلولان و جانبازان است تا بتوانند استفاده حداکثری از فضاهای عمومی شهر استفاده کنند .

رییس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به اینکه بازآفرینی محلات در نهایت منجر به از بین رفتن برخی معضلات نظیر ترافیک و آلودگی هوا می شود ، خاطرنشان کرد : تجربه های موفقی در این زمینه در خصوص بازآفرینی پیاده راه سبزه میدان تهران، پیاده راه میدان بوعلی در همدان و پیاده راه میدان شهرداری رشت وجود دارد . از بین بردن هویت شهر و تبدیل میدان های شهر به فلکه موجب بروز مشکلاتی نظیر ترافیک و آلودگی هوا می شوند که سلامت شهروندان را به مخاطره انداخته و زیست پذیری شهرها را کاهش می دهد .

خراسانی خاطرنشان کرد : یکی از مهمترین فعالیت های برنامه بازآفرینی ، تبدیل برخی فضاها به پیاده راه است که امکان پیاده راه شدن را دارند . همچنین در برنامه بازآفرینی این امکان وجود دارد که برخی فضاهای خودرو محوری به پیاده محور تغییر کاربری پیدا کنند . برای بهسازی ، نوسازی و مقاوم سازی در همه شهرها برنامه وجود دارد و امیدواریم با پیش برد هم زمان این برنامه فضای شهرها و محله ها زیست پذیر شود .