تحقق توسعه متوازن تهران و سایر مناطق با اجرای طرح تمرکززدایی و تراکم‌زدایی
بخش عظیمی از انباشت اقتصادی و گردش مالی در تهران است . همچنین حضور ۲۰ درصد از جمعیت کشور در تهران و ۳۰ درصد تولید ناخالص ملی در این شهر و وجود بخش عظیمی از اشتغال و نیروهای متخصص و ماهر در این شهر از جمله سرمایه‌های تهران به شمار می‌رود .
به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، غلامرضا کاظمیان گفت : هزینه‌های آماده‌سازی ، تامین زیرساخت ، احداث ساختمان‌های دولتی ، خدماتی و خصوصی حداقل ۶ هزار هکتار زمین ، ۱.۸ هکتار زیربنای اداری ، ۱۲ میلیون مترمربع زیربنای خدماتی ، ۲۵ میلیون مترمربع زیربنای مسکونی می‌خواهد که در شرایط اقتصادی کنونی انتقال پایتخت و حتی انتقال مرکز سیاسی - اداری ، امکانپذیر نیست .
غلامرضا کاظمیان مدیرکل دفتر طرح‌ریزی شهری و طرح‌های توسعه و عمران در خصوص ویژگی‌ها و مشخصات پیش‌نویس سند سیاستگذاری ساماندهی و تمرکززدایی تهران که در هفتمین جلسه شورا و کارگروه تخصصی شورای ساماندهی مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی و تمرکززدایی از تهران ارایه شد، با اشاره به اینکه مطالعات حاکی هستند که تهیه طرح ساماندهی و تمرکز زدایی منطقه شهری تهران با هماهنگی سازمان‌های ذی‌ربط می‌تواند موثر باشد ، گفت : اگرچه تهران با مسائل و مشکلات متعددی روبه رو است، اما به نظر می‌رسد این مسائل و چالش‌ها قابل حل هستند و باید با راهکارهای کوتاه و میان‌مدت در صدد رفع آنها برآمد .
مدیرکل دفتر طرح‌ریزی شهری و طرح‌های توسعه و عمران در خصوص پیش‌نویس سند با اعلام اینکه سند فوق در ۱۱ فصل تدوین شده است ، مطالب و رئوس این پیش‌نویس را شاملِ مبانی و چارچوب موضوع، ابرمساله‌های تهران ، پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های تهران ، رویکردهای متداول در مواجهه با مسائل کلانشهرها و پایتخت‌ها ، روندها و عوامل شکل‌گیری وضع موجود ، مطالعات و طرح‌های پیشین ، تجارت جهانی انتقال پایتخت ، سیاست‌های بنیادین ، سناریوهای آینده تهران و جمع‌بندی و نتیجه‌گیری عنوان کرد.
کاظمیان با اعلام اینکه کلانشهر تهران با ۶ مساله روبه روست ، توضیح داد : تراکم و تمرکز شدید جمعیتی و اقتصادی ، پراکنده‌رویی کالبدی اسکان جمعیت و استقرار فعالیت‌های اقتصادی ، مخاطرات طبیعی ، آلودگی‌های زیست‌محیطی و افت زیست‌پذیری ، نارسایی‌های شبکه حمل‌و‌نقل و زیرساختی و خدماتی به ویژه در پیرامون شهر ، ناکارآیی اقتصادی و افت رقابت‌پذیری ملی و بین‌المللی ، کانون بالقوه بحران‌های اجتماعی و شهری ضدامنیتی از ابر مساله‌های تهران به شمار می‌روند .
مدیرکل دفتر طرح‌ریزی شهری و طرح‌های توسعه و عمران همچنین خاطرنشان کرد که تهران میراث‌دار میراث ملموس و ناملموس، سرمایه‌های نمادین، فرهنگی و اقتصادی است . بخش عظیمی از انباشت اقتصادی و گردش مالی در تهران است . همچنین حضور ۲۰ درصد از جمعیت کشور در تهران و ۳۰ درصد تولید ناخالص ملی در این شهر و وجود بخش عظیمی از اشتغال و نیروهای متخصص و ماهر در این شهر از جمله سرمایه‌های تهران به شمار می‌رود .
به گفته مدیرکل دفتر طرح‌ریزی شهری و طرح‌های توسعه و عمران ، استقرار تعداد فراوانی از دانشگاه‌های برتر و پژوهشکده‌های علمی ، تنوع اقلیمی و طبیعی ، سابقه پربار به لحاظ تاریخی - فرهنگی ، تنوع فرهنگی و قومیتی در تهران ، تجمع منزلت، قدرت و ثروت و همچنین هویت سیاسی و بین‌المللی شهر تهران بخشی از میراث ملموس و ناملموس و همچنین سرمایه‌هایی است که تهران داراست .
وی با اعلام این مطلب که در پیش‌نویس سند بر این مطالب تاکید شده که تهران در سطوح مختلف نقش‌های متفاوت به خود می‌گیرد و بخشی از مسائل تهران صرفا از شهر تهران و منطقه پیرامونی آن ناشی نمی‌شود ، افزود : بخشی از چالش‌ها و مسائل و همچنین پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های تهران از مقیاس ملی و سرزمینی نشات می‌گیرد و به همین دلیل نیز تا راهکار مساله یا مسائل تهران در سطوح مختلف محلی، منطقه‌ای و ملی باشد .
کاظمیان با تاکید بر جدایی ناپذیری سرنوشت تهران از منطقه تهران رویکردهای متداول در مواجهه با مسائل کلانشهر و پایتخت‌ها را شامل توزیع مناسب فعالیت و جمعیت در سطح کشور ، توزیع قدرت تصمیم‌گیری ، راه‌حل‌های ساماندهی ، محدودیت رشد اقتصادی ، راه‌حل‌های مدیریت رشد و انتقال مرکز سیاسی برشمرد .
مدیرکل دفتر طرح‌ریزی شهری و طرح‌های توسعه و عمران وزارتخانه ، طرح‌ها و مطالعات شهری که برای تهران تهیه شده را برشمرد و توضیح داد : طرح جامع اول تهران ، طرح حفظ و ساماندهی شهر تهران ، طرح راهبردی - ساختاری توسعه شهر تهران (طرح جامع تهران) ، طرح مجموعه شهری تهران و مطالعات طرح ساماندهی منطقه شهری تهران - کرج از جمله طرح های و مطالعات شهری است که برای تهران تاکنون تدوین شده است . طرح‌هاو مطالعات گوناگون مربوط به انتقال پایتخت نیز جمع‌بندی شده است که بخشی از آنها شامل مطالعات بررسی مقدماتی درباره انتقال مرکز اداری - سیاسی کشور ، گزارش ویژه نگاهی دوباره به شهر تهران ، پژوهش‌های تحلیلی بر موضوع انتقال پایتخت سیاسی کشور با بهره‌گیری از مبانی سازماندهی است .
کاظمیان افزود : گزارش امکان‌سنجی جابه‌جایی و انتقال مرکز سیاسی، اداری و اقتصادی پایتخت به خارج از شهر تهران - بررسی مقدماتی و ابعاد موضوع، گزارش اظهارنظر کارشناسی درباره طرح انتقال پایتخت و امکان‌سنجی اقتصادی انتقال مرکز سیاسی- اداری کشور مجموعه مطالعات و طرح های دیگری است که در خصوص تهران انجام گرفته است .
وی انجام مطالعات مختلف در خصوص تهران را فراوان و همه شمول دانست و گفت : تجارب انتقال پایتخت در کل دنیا نشان می‌دهد که دلایل انتقال پایتخت می‌تواند نشات‌گرفته از عوامل سیاسی - دفاعی همچون آلمان و ترکیه ، تحریک توسعه منطقه‌ای همچون برزیل ، تاسیس شهری نمادین برای نظام سیاسی جدید همچون پاکستان، ترکیه و افغانستان و در نهایت ایجاد اشتغال در مناطق کمتر توسعه یافته همچون برزیل باشد .
مدیرکل دفتر طرح‌ریزی شهری و طرح‌های توسعه و عمران خاطرنشان کرد : سناریوهایی آینده تهران شاملِ تداوم وضع موجود ، تراکم‌زدایی و تمرکز زدایی و انتقال مرکز سیاسی - اداری است که هرکدام در جایگاه خود مورد نقد و بررسی است . مهمترین اقدامی که به نظر می‌رسد حل مشکلات کلانشهر تهران و ارایه راهکار برای حل مسائل آن است که باید در دستور کار قرار بگیرد .
به گفته کاظمیان ، با تداوم وضع موجود ، تهران شهری رشدیافته و سرزمینی بازمانده خواهد بود . در صورت تداوم وضع موجود ، مسائل و مشکلات باقی‌مانده و تشدید خواهند شد . همچنین بخشی از کنشگران عرصه سرزمین نادیده گرفته می‌شوند و با تامین منافع بخشی از شهروندان حقوق سایر شهروندان تضییع می‌شود . در عین حال تداوم وضع موجود موجب عدم‌رعایت سیاست پایداری و همه جانبه‌گرایی خواهد شد .
مدیرکل دفتر طرح‌ریزی شهری و طرح‌های توسعه و عمران همچنین با اعلام این مطلب که این مطالعه برآورد کرده است که در صورت انتقال مراکز سیاسی و اداری ، تهران به کانون بحران امنیت عمومی مبدل خواهد شد ، گفت : بر اساس مطالعات صروت گرفته در صورت انتقال مرکز سیاسی و اداری ، تهران به کانون بحران امنیت عمومی تبدیل می‌شود که در این صورت حل مشکلات و مسائل آن به قوت خود باقی خواهد ماند . تامین منافع محدودی از کنشگران و نادیده گرفتن بخش بزرگی از بازیگران ، حل مساله در سطح کالبدی و بی‌توجهی به سایر وجوه مساله، مشکلات اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی و تضعیف رقابت‌پذیری ملی و فراملی از دیگر مواردی است که در صورت انتقال مرکز سیاسی - اداری بر شهر تهران حاکم می‌شود .
کاظمیان انجام سناریوی تمرکززدایی و و تراکم‌زدایی در تهران را مثبت ارزیابی کرد و خاطرنشان کرد : با اجرای سیاست تراکم‌زدایی و تمرکززدایی، توزیع متوازن فعالیت‌ها در پهنه سرزمین و همچنین توسعه متوازن تهران و سایر مناطق محقق می‌شود . با اجرای سیاست تمرکززدایی و تراکم‌زدایی ، مسائل و چالش‌های تهران کاهش می‌یابد و شاهد افزایش مشارکت کنشگران اقتصادی خواهیم بود .
وی کارآیی و امکانپذیری اقتصادی اجرای سیاست تمرکززدایی و تراکم‌زدایی از تهران را قابل‌انجام برشمرد و توضیح داد: اجرای دو سناریوی هزینه‌های آماده‌سازی، تامین زیرساخت ، احداث ساختمان‌های دولتی ، خدماتی و خصوصی حداقل ۶ هزار هکتار زمین، ۱.۸ هکتار زیربنای اداری، ۱۲ میلیون مترمربع زیربنای خدماتی، ۲۵ میلیون مترمربع زیربنای مسکونی می‌خواهد که در شرایط اقتصادی کنونی امکانپذیر نیست . در عین حال انتقال پایتخت پروژه‌ای زمان بر است که عملا با توجه به نظر بیشتر صاحبنظران این پروژه در شرایط کنونی قابلیت انجام ندارد . تهران اگرچه مسائل و مشکلات فراوانی دارد ، اما پتانسیل‌های فراوانی دارد و مسائل آن قابل‌حل هستند . همچنین ، بر اساس مطالعات انجام شده مسائل تهران در چهار سطحِ محلی ، منطقه‌ای ، ملی و جهانی قابل حل هستند .
