تاثیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی بر توسعه اجتماعی شهر جدید
شاید بتوان گفت ، مهمترین وظیفه مدیریت شهری ، بهویژه در شهرهای جدید ، کسب ماهیت و فرآیندی است که طی کرده و میکند . مسئله فرآیند ، یک گذر تاریخی بزرگ است ؛ گذر به انسان اقتصادی ، انسان سیاسی ، انسان ارتباطی و انسان اجتماعی شهروندمدار. ز این رو اساسیترین مسئله ما در این عرصه ، گستردگی و فشردگی تضادهایی است که طی فرآیند مکانیابی ، ساخت و فعال و پویاسازی یک شهر جدید با آن مواجه بوده و خواهیم بود .
سرمایه اجتماعی دستیابی به منافع جمعی افراد را تسهیل میکند و روابط با کیفیتتری را بین افراد شکلدهی میکند . هنجارها و ارزشهای درون سرمایه اجتماعی چون تعهدات اجتماعی ، تکالیف اجتماعی ، اعتماد و مشارکت در صورتی که در روابط بین افراد حاکم شود ، جامعهای سرشار از رفاه و نوعدوستی را رقم میزند ، ناسازگاریهای فردی را حل و فصل میکند و ویژگیهای رفتاری را در جامعه نهادینه میکند ، که در نهایت زندگی اجتماعی سالمی را برای شهروندان رقم میزند . همه افراد جامعه از حد بالایی از سرمایه اجتماعی برخوردار نیستند . بالطبع افراد در جامعه دارای شرایط متفاوتی بودهاند ، از جمله شرایط خانوادگی ، شرایط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی متفاوت و همین عوامل بر میزان سرمایه اجتماعی که در اختیار دارند بسیار تاثیرگذار است . فردی که قربانی یک جنایت یا بزه اجتماعی شده است ، فردی که فرزند طلاق یا یک خانواده نابسامان است ، فردی که دارای تحصیلات و سواد کمی است و یا فردی که در شراکت از شریک خود ضربهخورده و قربانی کلاهبرداری دیگران شده است، به میزان فردی که این شرایط را تجربه نکرده است، از سرمایه اجتماعی برخوردار باشد .
وجود شبکههای اجتماعی در هر جامعه بیانگر میزان سرمایه اجتماعی در آن جامعه است . به هر حال سرمایه اجتماعی مفهومی است که اصل و اساس آن بر رفتار ، طرز تلقیها و استعدادهای فردی قرار دارد و نهادهای گوناگون از قبیل مؤسسات اجتماعی داوطلبانه ، خانواده ، دین و الگوهای فرهنگی در شکلدهی به این مهارت و ارزشهایی که مولد سرمایه اجتماعیاند ، نقش دارند .
افزایش جمعیت شهرها ، شیوههای زندگی شهری را بهویژه در شهرهای جدید متحول ساخته است. یکی از این تحولات ، گسترش زندگی آپارتماننشینی است . این نحوه زندگی مشکلاتی از جمله چگونگی شکلگیری تعاملات و مناسبات اجتماعی میان افراد ساکن در مجتمعهای مسکونی برای افراد ایجاد کرده است. روابط اجتماعی مناسب بسیاری از مشکلات و مسائل شهری چون عدم احساس امنیت ، نزاعها و درگیریها را کاهش میدهد . بنابراین ، موضوع روابط بین ساکنان شهر جدید اهمیت زیادی برای زندگی شهری سالم دارد . از سوی دیگر ، یکی از عوامل مؤثر بر شکلدهی روابط مثبت ، سرمایه اجتماعی است .
برای مطالعه بیشتر به مقاله «تحلیل تاثیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی و توسعه اجتماعی شهر جدید هشتگرد و پیشنهاد راهکار نهادی» به قلم منیرسادات میرمحمدی در جلد ششم مجموعه کتاب شهرهای جدید مراجعه کنید .
منیرسادات میرمحمدی - دکترای جامعهشناسی گروههای اجتماعی و مدرس دانشگاه