ممنوعیت ساخت‌وساز ساختمان‌های مهم در حریم گسل‌های اصلی کلانشهرها
هم‌اکنون نقشه‌های حقوقی حریم اصلی گسل‌ها تعیین شده است و با ابلاغ آن می‌توان ممنوعیت ساخت‌وساز ساختمان‌های مهم را در آن حریم‌ها پیگیری کرد .
به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی از تصویب حریم اصلی گسلی ۶ شهر تهران ، کرج ، تبریز ، مشهد ، کرمان و زنجان خبر داد و گفت : مدارس ، پمپ‌های گاز و بنزین ، ساختمان‌های مهم نیز در زمره ساختمان‌های مهم تصویب شده‌اند .
علی بیت‌اللهی ضمن اعلام تصویب حریم گسل‌های ۶ شهر تهران ، تبریز ، مشهد ، کرج ، کرمان ، زنجان در شورای عالی شهرسازی و معماری از انجام مطالعات وسیع و گسترده میدانی و کارشناسی از سوی مرکز تحقیقات برای تعیین حرایم گسل های این شش شهر خبر داد . تصویب حریم گسل‌های شهرهای تهران ، تبریز ، مشهد ، کرج ، کرمان و زنجان پس از طی مراحل طولانی کارشناسی ، انجام مطالعات میدانی و همچنین اخذ مصوبات استانی در شورای فنی استان در کارگروه های زلزله به سرانجام رسید و آماده ابلاغ به دستگاه های اجرایی ، شهرداری ها و سایر نهادهای ذیربط شده است .
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه تصویب حریم گسل‌های شهرهای کشور از حدود ۳ سال پیش کلید خورد ، در خصوص دلایل تاخیر آن ، توضیح داد : به دلیل نوع کار که نیاز به توافق و خرد جمعی و همکاری دستگاه ها در این ۶ شهر بود، جمع بندی جلسات و اعمال نظرات ، کار را با تاخیر مواجه کرد که البته سبب دقیق تر شدن کار شد. در نهایت بعد از طی مراحل مطالعات میدانی و دفتری و جلب نظر مساعد اعضای کارگروه های زیربنایی استان ها و اعضای شورای برنامه ریزی استان ها ، مطالعات آماده ارایه در صحن علنی شورای شهرسازی و معماری شد و در جلسه سیزدهم شورای عالی معماری و شهرسازی ، مصوب شد .
بیت‌اللهی یادآور شد : در ویرایش چهارم آیین‌نامه ۲۸۰۰ در مبحث گسلش آمده است که احداث ساختمان های بسیار مهم در پهنه و حریم گسل ممنوع است و البته ساختمان‌های بسیار مهم در آیین نامه تعریف شده است . ساختمان های بسیار مهم طبق تعریف آیین نامه ، ساختمان هایی هستند که بعد از زلزله ، وجود و ادامه فعالیت آنها و کارکرد آنها ضرورت دارد . ساختمان‌های بسیار مهم شامل بیمارستان‌ها ، مراکز آتش‌نشانی ، مراکز مدیریتی ، ستادی ، نظامی ، منابع آب ، ایستگاه‌های برق ، پست‌های گاز و دکل‌های مخابراتی ، ساختمان‌های مرتبط با صدا و سیما و ساختمان هایی هستند که وجود آنها بعد از زلزله بسیار ضرورت دارد .
ممنوعیت ساخت مدارس ، پمپ‌های گاز و بنزین در حریم گسل‌های اصلی
به گفته وی ، مدارس ، پمپ‌های بنزین و پمپ‌های گاز نیز در رده ساختمان‌های بسیار مهم افزوده شده است که احداث ساختمان‌های بسیار مهم در پهنه گسل‌ها ممنوع خواهد بود .
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه در آیین‌نامه بر ممنوعیت ساخت و ساز بر حریم گسل‌ها تاکید شده بود ، اما نقشه های حقوقی قابل اعتمادی برای آن وجود نداشت ، توضیح داد : هم‌اکنون نقشه‌های حقوقی حریم اصلی گسل‌ها تعیین شده است و با ابلاغ آن می‌توان ممنوعیت ساخت‌وساز ساختمان‌های مهم را در آن حریم‌ها پیگیری کرد .
مقاوم‌سازی ساختمان‌های مهم احداث شده در حریم گسل‌ها الزامی می‌شود
بیت‌اللهی گفت : در جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری ساخت ساختمان های بلندمرتبه که دارای تمرکز جعیتی بالایی هستند بر روی حریم گسل های اصلی ممنوع شد . همچنین در خصوص ساختمان‌های بسیار مهم از جمله مدارس ، بیمارستان‌ها و ... که قبل از وجود این قانون احداث شده بود ، مصوب شد تا مقاوم‌سازی ساختمان بیمارستان‌ها و مدارس واقع در پهنه گسلی در اولویت نخست دستگاه‌های مرتبط و متولی این زیرساخت‌ها باشد . همچنین هر نوع سازه و تاسیساتی که در حریم گسل است باید حتما باید این تمهیدات برای آنها نیز در نظر گرفته شود . ممنوعیت ساخت و ساز بر روی حریم گسل ها ، گام بزرگی در کاهش تلفات و آسیب‌پذیری های ناشی از زلزله است .
الزام اخذ تمهیدات مهندسی در زون های تقاطعی لوله های گاز و آب با گسل ها
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی یکی دیگر از کارهای مهم و مصوبات اخذ شده به ریاست وزیر راه و شهرسازی را لحاظ کردن تمهیدات مهندسی در زون های تقاطعی لوله های گاز و آب با حریم گسل ها عنوان کرد و گفت : مکان‌هایی که گسل های اصلی با لوله های گاز و آب تلاقی دارد، شرکت های متولی و مسئول این ساخت ها و شریان های حیاتی موظف شدند تا تمهیدات مهندسی به منظور جلوگیری از آسیب‌های ثانویه اعمال کنند .
رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد : در برخی از زلزله ها در کشورهای مختلف مشاهده شده که با وقوع زلزله، آتش سوزی های گسترده نیز رخ داده است و خسارات ناشی از حوادث ثانویه گاها از خود زلزله بیشتر بوده است . بنابراین این نیز گام مهمی بود که مصوب شد . خوشبختانه اینکار در تهران دنبال می شود و امیدواریم که رفته رفته با توسعه اجرایی کردن مصوبات شورا، امنیت و ایمنی شهری را ارتقا بدهیم .
تهیه ۹۰۰۰ نقشه در مقیاس یک دو هزارم برای ۶ کلانشهر
بیت‌اللهی در ادامه گفتگو با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی از منظر کارشناسی به ارایه نقطه نظرات خود را در خصوص تعیین حریم گسل اصلی ۶ شهر مصوب شده پرداخت و توضیح داد : به طور متوسط برای هرکدام از این شهرها (تهران ، تبریز ، مشهد ، زنجان ، کرمان ، کرج) ، حدود ۱۵۰۰ نقشه در مقیاس یک دوهزارم که مقیاس دقیقی است ، تهیه شده است و در آنها نقشه‌ها و المان‌های شهری با حریم گسل‌ها انطباق داده شده و این امر کار را برای برنامه‌ریزی‌های آتی بسیار آسان می‌کند تا در جهت کاهش مخاطرات زلزله ، با در نظر گرفتن موقعیت گسل ها ، برنامه ریزان بتوانند طرح هایی را تعریف و کاربری اراضی را تعیین کنند .
وی ضمن تشکر از تدبیر وزیر راه و شهرسازی و مجموعه معاونت معماری و شهرسازی ، از زحمات مدیران کل راه و شهرسازی استان های تهران ، خراسان رضوی ، آذربایجان شرقی ، البرز ، زنجان و کرمان ، استانداران ، معاونان عمرانی استانداران ، اعضای شورای برنامه ریزی استانی و همچنین کارگروه های استان هایی که حریم گسل ها در آنها مصوب شده است تشکر کرد و همراهی آنها را در اجرای این طرح دولت ، مهم و موثر برشمرد .
وی تاکید کرد : کشور ایران جزو سه کشوری است که این چنین در خصوص زلزله و کاهش مخاطرات ناشی از آن با تعیین حریم گسل ها گام برداشته است . خیلی در ادبیات علمی پیدا نمی شود که کشورهایی روی حریم گسل ها این چنین فعال بوده باشند . خوشبختانه اینکار در ایران انجام شده است و امیدواریم که اینکار ادامه یابد . برای فاز دوم مطالعات و تعیین حریم گسل های اصلی ۸ شهرِ شیراز ، ارومیه ، اردبیل ، ساری ، گرگان ، بم ، لاهیجان و قائم شهر را پیشنهاد دادیم که چنانچه موردتایید قرار بگیرد و اعتباری برای آن در نظر گرفته شود این کار مهم استمرار خواهد یافت و امیدوارم به جایی برسیم که برای تمامی شهرها بتوانیم نقشه های مهم و زیربنایی را بتوانیم تهیه کنیم .
بیت اللهی در خصوص تهران و مصوبه حریم گسل های این شهر که در دو سال گذشته نیز تصویب و ابلاغ شده بود ، گفت : در خصوص شهر تهران ، حریم گسل‌ها یکبار برای شهر تهران مصوب شد . در آن زمان شهر تهران فقط ملاک ما بود . هم اکنون شهر تهران و ۳۰ کیلومتر اطراف آن ملاک عمل قرار گرفت . علاوه بر شهر تهران شهرهای اطراف از جمله شهرهای کوچک و بزرگ اطراف تهران مورد مطالعه قرار گرفت . همچنین در این مرحله کار تکمیلی که در سال ۹۵ و ۹۶ انجام شده بود این بود که مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی موظف شد تمامی ساختمان های مهم و پلاک های ساختمانی و زون های تقاطی را در حریم گسل های شهر تهران مشخص کنیم . اینکار انجام شده است که چه تعداد ساختمان روی حریم گسل ها واقع شده اند، همچنین چه مناطقی از تهران بیشتر درگیر زون های گسلی است و چه اقداماتی ضرورت دارد برای کاهش خطر زلزله در این کلان شهر بزرگ انجام شود .