قنات‌های قدیمی و رها شده از دلایل فروریزش خیابان کارگر شمالی
خطر فروریزش و رخداد آن در تهران به دلیل خواص آبرفتی و نهشته‌های سطحی شهر تهران ، وجود رگاب‌ها (فرسایش داخلی) و قنوات ، انسداد مسیر رگاب‌ها و قنوات به دلیل گودبرداری‌های عمیق و احداث ساختمان‌هایی با تعداد طبقات زیرزمینی بیشتر ، احداث خطوط مترو عمود بر رشته قنوات و رگاب‌ها ، به مراتب بیشتر است .
به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی جزئیات فروریزش خیابان کارگر شمالی را اعلام کرد و گفت : احتمال دارد مسیری از نوع قنات ، یا شکاف زیرسطحی منشاء این فروریزش باشد .
علی بیت‌اللهی ضمن اعلام خبر فروریزش زمین در خیابان کارگر شمالی ، جزئیات فروریزش را تشریح کرد .
علی بیت الهی زمان وقوع این حادثه را حوالی ۲ بامداد دوم شهریور در باند غربی خیابان کارگر شمالی نرسیده به تقاطع خیابان نصرت ، نبش کوچه شهید حق‌گو اعلام کرد و گفت : طبق بررسی‌های میدانی ، رویه آسفالت مسیر ریزش کامل نکرد ، اما حفره‌ای زیر آن به‌طول ۱۰ متر و عمق بین ۱۰ تا ۱۵ متر ایجاد شد که می‌توانست در زمان ترافیک و عبور وسائط نقلیه خطرآفرین باشد اما با توجه به زمان وقوع رخداد و اقدام به موقع کارشناسان شهرداری در منطقه ۶ و سایر مسئولان از بروز خطر جلوگیری شد .
بیت‌اللهی افزود : در محدوده و زون فروریزشی ، علاوه بر مسیر اصلی و پرتردد کارگر شمالی ، لوله ۸ اینچی گاز ۲۵۰psi ، لوله فاضلاب شهری ، لوله انشعابی فرعی آب (۶۰میلی) که انتقال دهنده جریان آب چند کوچه است قرار دارد . با توجه به ارزیابی‌های میدانی چنین بنظر می‌رسد که حفره تشکیل یافته در زیر رویه‌های آسفالتی خیابان کارگر شمالی که دارای ابعاد بزرگ بطول و عرض ۱۰ متر و عمق بین ۱۰ تا ۱۵ متر بوده، بتدریج و در اثر آبشستگی زیر سطحی تشکیل یافته باشد .
وی دلایل آبشستگی زیر سطحی و تشکیل حفره و در نهایت فروریزش محدود رویه آسفالت که احتمال ایجاد خسارت و تلفات بالائی را نیز داشت را شامل شکستگی و نشتی لوله‌های آب یا فاضلاب ، نفوذ آب سطحی از طریق شکاف‌های موجود و کوچک قبلی و آبشستگی تدریجی و ایجاد حفره، وجود قنات راکد و یا رگاب که محدودکننده مسیر حمل و انتقال خاک آبرفتی است ، عنوان کرد .
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی همچنین اعلام کرد : بر اساس اعلام کارشناسان شهرداری ، احتمال وجود قنات و ریزش آن و در ادامه شکستگی لوله‌های آب و فاضلاب دلیل فروریزش خیابان در کارگر شمالی بوده است . هرچند که در حفره مورد مشاهده اثری از میله و یا گالری قنات مشاهده نمی‌شود ، اما به هر حال گالری قنات در زیر حفره احتمال امتداد دارد که موجب مکش ذرات خاک در اثر نفوذ آب سطحی شده و در نهایت تشکیل حفره بزرگ را سبب شده است .
بیت‌اللهی توضیح داد : احتمال داده می‌شود که باید مسیری از نوع قنات ، یا شکاف زیرسطحی منشاء این فروریزش باشد که موجب شده در اثر آبشستگی ، مواد و نهشته‌های آبرفتی ناشی از شکستگی در لوله‌های آب یا فاضلاب به نقطه دیگر منتقل شده باشند . احتمال تاثیر قنات‌های قدیمی و وجود آن در زیر کف حفره و انتقال دانه‌های خاک از طریق گالری و تونل قنات ، احتمالی موجود در این مسیر به عنوان یکی از فرضیه‌های اصلی علت فروریزش خیابان کارگر شمالی است و باید بر نقش قنوات تهران در فروریزش‌های رخ داده در این کلانشهر مجددا تاکید کرد .
بیت‌اللهی گفت : خطر فروریزش و رخداد آن در تهران به دلیل خواص آبرفتی و نهشته‌های سطحی شهر تهران ، وجود رگاب‌ها (فرسایش داخلی) و قنوات ، انسداد مسیر رگاب‌ها و قنوات به دلیل گودبرداری‌های عمیق و احداث ساختمان‌هایی با تعداد طبقات زیرزمینی بیشتر ، احداث خطوط مترو عمود بر رشته قنوات و رگاب‌ها ، به مراتب بیشتر است . همچنین با توجه به رخدادهائی مانند فروریزش در خیابان کارگر ، همانند فروریزش‌های شهران ، خیابان پیامبر (ص) و چندین فروریزش در امتداد خیابان مولوی در آینده نیز احتمال حوادثی بیشتر از این دست وجود دارد .
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی با تاکید بر اینکه بررسی بیشتر فروریزش‌ها حاکی از تاثیر قنوات رهاشده ، بدون مالک و بدون مسئول و متولی است در بیان پیشنهادهای مرکز برای کاهش خطرات فروریزش اعلام کرد : الزام کارفرمایان ، ناظران و پیمانکاران دست‌اندرکار ساخت و ساز به ویژه در ساختمان‌های با گود‌برداری عمیق ، به حفظ مسیر عبور رگه‌های آب زیر زمینی و قنوات و برگردان رگاب قطع شده به مسیر سابق خود ، تعیین مسئول مستقیم قنوات و رگاب‌های شهر تهران و سپردن مسئولیت امور قنوات و رگه‌های آب زیر سطحی به دستگاه مسئول، و تاکید به مسئولین شرکت‌های گاز و نفت و آب در خصوص ملاحظات ایمنی در نقاط تقاطعی این شریان‌هابا مسیر قنوات و رگه‌های آب، برای کاهش مخاطرات فرورویزش موردتاکید کارشناسان است.
