طرح نهضت ملی مسکن ، امکانی بالقوه برای بهسازی ، بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری
بازار مسکن در ایران به صورت سنتی در دست بخش خصوصی بوده است و دولت‌های پیش از انقلاب در بخش مسکن دخالتی نداشتند . پس از انقلاب اسلامی و با توجه به پدیده بد مسکنی که در شهرهای کشور حاکم بوده است ، دولت سعی کرده در بازار مسکن دخالت کند و از عرضه زمین به خانوارها، ساخت مسکن کوچک و ارزان قیمت ، مسکن اجاره به شرط تملیک و ساخت مسکن مهر سیاست‌ها عوض شده‌اند .
به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس ، در یادداشتی بخش مسکن را یکی از مهمترین بخش‌های اقتصاد در کل دنیا برشمرد و نوشت : بخش مسکن معمولا به عنوان موتور محرک اقتصاد کشورها عمل می‌کند و مسکن به عنوان یک کالای دو وجهی در اقتصاد همه کشورها نقش بازی می‌کند و از معدود کالاهایی است که هم جنبه مصرفی و هم جنبه سرمایه‌ای دارد .
او در بخش دیگری از یادداشت خود آورده است : مسکن در کنار استفاده به عنوان سر پناه، به عنوان بزرگترین سرمایه گذاری خانوارها در طول زندگی خود مطرح بوده ، به همین سبب در برنامه دولت‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است .
طالبان یادآور شده است : در اکثر کشورها دولت‌ها معمولا سعی می‌کنند در حوزه استفاده از مسکن به عنوان یک کالای مصرفی با دوام ، هزینه استفاده از آن را تا حداکثر ۳۰ درصد درآمد خانوارها تقلیل دهند که به مسکن قابل استطاعت معروف است . در حوزه استفاده از مسکن به عنوان کالا سرمایه‌ای نیز هدف اکثر دولت‌ها تشویق مردم به خرید خانه است . نقل شده است که یکی از تاثیرگذارترین سیاستمداران غربی زمانی گفته است "اگر در یک کشور مردم صاحب خانه‌های خود باشند ، آن کشور غیر قابل تسخیر است".
در بخش دیگری از یادداشت مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس ذکر شده است : ساختار درآمدی خانوارها با هم متفاوت است و همه خانوارها نمی‌توانند مسکن مورد نیاز خود را تهیه کنند ، در کشورهای غربی اما معمولا بخش مسکن دارای سوبسیدهای اساسی است و دولت‌ها از خانوارهای با درآمد کم ، اقلیت‌های قومی و مذهبی حمایت می‌کنند که این کمک‌ها اغلب در قالب کمک اجاره یا کمک در پرداخت اقساط وام های مسکن است .
او در ادامه مسکن در زندگی خانوارهای شهری ایران را از اهمیت فوق العاده‌ای برشمرد و یادآور شد : بازار مسکن در ایران به صورت سنتی در دست بخش خصوصی بوده است و دولت‌های پیش از انقلاب در بخش مسکن دخالتی نداشتند . پس از انقلاب اسلامی و با توجه به پدیده بد مسکنی که در شهرهای کشور حاکم بوده است ، دولت سعی کرده در بازار مسکن دخالت کند و از عرضه زمین به خانوارها، ساخت مسکن کوچک و ارزان قیمت ، مسکن اجاره به شرط تملیک و ساخت مسکن مهر سیاست‌ها عوض شده‌اند .
مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس در ادامه نوشت : این سیاست‌ها علیرغم این که به بهبود شرایط مسکن و افزایش عرضه مسکن کمک کرده‌اند ، سبب شدند تراکم خانوار در واحد مسکونی کاهش یابد، همچنین به سبب تحولات اقتصاد کلان و محدودیت‌هایی که دشواری‌های دو دهه گذشته اقتصاد کلان بر بخش مسکن تحمیل کرده ، این بخش باز هم دچار مسائلی شده است که اقدام ویژه دولت را می طلبد .
همچنین در این یادداشت برای بررسی تاکید بر اقدام ویژه دولت در بخش مسکن ، آمارهای بخش مسکن در مناطق شهری استان آورده شده است ؛ براین اساس بررسی آمارهای سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد در مناطق شهری استان فارس در برابر یک میلیون و ۱۸ هزار و ۷۸۴ خانوار ، حدود ۹۷۶ هزار واحد مسکونی وجود داشته که در همین سرشماری تراکم خانوار در واحد مسکونی ۰۴۴/۱ بوده است .
طالبان در یادداشت خود یکی از مهمترین مشکلاتی که مناطق شهری استان فارس با آن مواجه است را بالا بودن درصد خانوارهای اجاره نشین نسبت به میانگین کشوری برشمرده و قید کرده است: بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، حدود ۴/۳۷ درصد خانوارها در کل مناطق شهری استان و حدود ۵/۴۵ درصد خانوارها در شهرستان شیراز اجاره نشین بوده‌اند . این دو شاخص آماری نشان می‌دهند که دولت باید نگاه ویژه به بخش مسکن در نقاط شهری استان داشته باشد .
او در بخش دیگری اظهار کرده است : از همین رو در سال پایانی دولت دوازدهم و شروع دولت سیزدهم ، برنامه اقدام ملی و نهضت ملی مسکن شروع شده است که در مناطق شهری استان فارس بالغ بر ۳۷۰ هزار نفر ثبت نام کرده‌اند که از بین آنها حدود ۲۸ هزار نفر پالایش شده‌اند . کار ساخت مسکن همچون دیگر نقاط کشور در شهرهایی با جمعیت کمتر از یکصد هزار نفر ، توسط بنیاد مسکن انجام می شود. در همین ارتباط در ۱۳ شهر استان اراضی لازم از طرف اداره کل راه و شهرسازی به بنیاد مسکن تحویل داده شده است و کارساخت دو هزار و ۲۵۰ واحد آغاز شده است . لذا انتظار می‌رود با تسریع در بررسی فرایند تهیه زمین و واگذاری آن به بنیاد مسکن کار ساخت مسکن نهضت ملی در سال ۱۴۰۱ شتاب گیرد .
بنابر یادداشت طالبان ، در زمینه فراهم کردن زمین برای این پروژه‌ها یکی از آلترناتیوها استفاده از بافت فرسوده و ناکارآمد شهری است . حجم عظیم سرمایه‌گذاری که در قالب مسکن نهضت ملی انجام خواهد گرفت، این امکان بالقوه را ایجاد کرده است که دولت بتواند در قالب این طرح به بهسازی ، بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری پرداخته و با سرمایه گذاری در این بافت‌ها ، نسبت به احیای آنها اقدام و بخشی از تقاضای مسکن در نهضت ملی را در این بافت‌ها برآورده کند .
مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس در خاتمه آورده است : انتظار می‌رود ادارات کل راه و شهرسازی با تجربه‌ای که برنامه‌های مختلفی که در تهیه مسکن داشته‌اند ، بتوانند با مساعدت حوزه‌های ستادی کار ساخت مسکن را با درایت و جدیت به سرانجام رسانند و بتوانند گام مثبتی در حل مشکلات بخش مسکن که مهمترین آنها گرانی پیوسته مسکن و اجاره بها است ، بردارند .
