امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی
به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، تصمیمات شورایعالی شهرسازی و معماری ایران با موضوع امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی به استانداران استان‌های سیستان و بلوچستان ، خوزستان ، هرمزگان و بوشهر ، ابلاغ شد .
خسرو دانشجو دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در مکاتبه با محمدکرمی استاندار سیستان و بلوچستان ، حسینی‌محراب استاندار خوزستان ، دوستی استاندار هرمزگان، محمدی زاده استاندار بوشهر مصوبه شورا را با موضوع امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی ابلاغ کرد .
بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ، شورا در جلسه ۲۰ آذر ۱۴۰۲ پیرو مباحث مطروحه در جلسه ۱۳ آذر ۱۴۰۲ ، مصوبات شوراهای برنامه‌ریزی و توسعه ۱۰ شهریور ۱۴۰۲ سیستان و بلوچستان مورخ ۸ مهر ۱۴۰۲ استان هرمزگان ، مورخ ۱۹ مهر ۱۴۰۲ خوزستان و مورخ ۲۹ مهر ۱۴۰۲ بوشهر در خصوص «امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی» را مورد بررسی قرار داده و به شرح زیر اتخاذ تصمیم کرد .
۱- در اجرای ابلاغیه مقام معظم رهبری پیرامون «سیاست‌های کلی توسعه دریا محور» و مفاد ماده (۱) و ماده (۴) ابلاغیه مذکور مبنی بر «سیاست‌گذاری یکپارچه و تقسیم کار ملی برای بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های دریا» ، «تعیین سهم و جغرافیای جمعیت ، تجارت ، صنعت ، کشاورزی و گردشگری در سواحل جنوب کشور» و در راستای دستور رییس‌جمهور و مصوبات مورخ ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ و ۱۳ آبان ۱۴۰۲ شورایعالی مسکن و همچنین در چارچوب احکام اسناد فرادست منطقه‌ای از جمله طرح آمایش سرزمین ، طرح آمایش استان ، طرح راهبردی توسعه سواحل مکران و طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM) ، مصوبات صدرالاشاره شوراهای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها در خصوص «امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی» ، با محوریت و رویکرد اقتصاد و توسعه دریامحور در جهت استفاده از ظرفیت‌های مولدسازی را در راستای توازن‌بخشی به توسعه فضایی در حاشیه ساحلی جنوب کشور با اصلاحات و ملاحظات مقرر به شرح زیر مورد تائید قرار گرفت .
۲- به جهت حصول اطمینان از یکپارچگی اقدامات و هماهنگی دستگاه‌ها و در راستای رعایت اصل سلسله‌مراتب در نظام تصمیم‌گیری، مقرر شد فرآیند تهیه طرح شامل گام‌های سه‌گانه زیر باشد :
الف) تعیین کلان‌پهنه‌های فاقد محدودیت توسعه (بر اساس پیشنهادهای مصوب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها) و ابلاغ آن توسط دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری.
متعاقب این گام مراتب توسط دبیر شورایعالی به دستگاه‌های ذیربط در جهت اخذ برنامه‌های اقتصادی و توسعه‌های آتی دستگاه‌های متولی شامل کشاورزی ، گردشگری و صنعت نیز ابلاغ خواهد شد.
ب) تهیه «طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی سکونتگاههای جدید در چهار استان ساحلی جنوب» با لحاظ واحدهای تولیدی و کشاورزی ، صنعتی و گردشگری ، در پهنه‌های تدقیق شده با راهبری شرکت عمران شهرهای جدید و تصویب شورایعالی
پ) تهیه طرح جامع شهرجدید / شهرک جدید / توسعه سکونتگاههای موجودمنبعث از دستاوردها و یافته‌های طرح یکپارچه توسعه ساختار فضایی توسط شرکت عمران شهرهای جدید و با تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان مربوطه و تصویب نهایی توسط شورایعالی
۲-۱- گام اول : کمیته فنی ۱ موظف است در چارچوب زیر پهنه‌های مصوب مراجع استانی در این خصوص را مورد بررسی قرار داده و نتیجه (کلان‌پهنه‌های فاقد محدودیت توسعه) ، توسط دبیر شورا ، جهت طی مراحل بعدی به مراجع استانی و شرکت عمران شهرهای جدید ابلاغ کند :
۱- حذف عرصه کلیه مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران و دیگر عناصر واجد ارزش همچون خوریات و تالاب‌ها از محدوده پهنه‌های دارای قابلیت استقرار
۲- رعایت الزامات و ملاحظات در خصوص استقرار در مجاورت آب‌شیرین‌کن‌های موجود و آتی
۳- نظر به ضرورت بهره‌گیری از قابلیت اقتصاد دریامحور بر دسترسی سکونتگاهها به دریا با رعایت حریم و پهنه خطر ICZM ملی تاکید می‌گردد . در هر صورت پهنه ICZM در طول نوار ساحلی جنوب قابلیت استقرار سکونت و فعالیت را نخواهد داشت .
۴- مکانیابی سکونتگاهها صرفاً در اراضی ملی و دولتی و با احتراز حداکثری از تداخل با عرصه مستثنیات صورت بپذیرد .
۵- رعایت کلیه برنامه‌های فعلی و آتی نیروهای مسلح و وزارت دفاع از منظر ملاحظات دفاعی – امنیتی و حفظ فاصله مناسب از مراکز استقراری نظامی موجود انجام شود .
۶- کلیه عرصه‌های با شیب متوسط بیشتر از ۱۵ درصد از شمول مکانیابی سکونتگاهها حذف شوند .
۷- در راستای استفاده حداکثری از ظرفیت شبکه راه‌ها و تاسیسات زیربنایی موجود (انرژی ، حمل و نقل ، داده) پهنه‌های در مجاورت این دسته از تاسیسات در اولویت توسعه قرار داده شوند.
۲-۲- گام دوم : «طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی سکونتگاههای جدید ساحلی» به عنوان پیونددهنده برنامه دستگاه‌های ذی‌مدخل در توسعه سواحل جنوبی و با تکیه بر ارکان زیر تهیه و به تصویب شورایعالی خواهد رسید :
۱- سکونت‌گاه جدید در این مطالعات، واژه‌ای فراگیر مشتمل بر انواع مراکز اسکان جمعیت (منجمله شهرجدید و شهرک) می‌باشد که تعیین آن بر عهده مطالعات «طرح یکپارچه توسعه ساختار فضائی سکونتگاههای جدید ساحلی » با محوریت اقتصاد و توسعه دریامحور خواهد بود . تبعاً اطلاق واژه سکونت‌گاه جدید به معنای خروج سکونتگاههای موجود از فرآیندهای قانونی توسعه سکونت‌گاه نبوده و توسعه سکونتگاههای موجود (شهر یا روستا) در چارچوب برنامه و طرح‌های آتی مورد تأکید و اولویت بوده و درصورت تصویب شورایعالی ، سکونتگاههای روستایی و شهری موجود باید در برنامه‌های آتی توسعه با لحاظ شرایط بومی و محلی و حفظ منافع جامعه محلی در سکونت‌گاه جدید ادغام شوند .
۲- تعیین ساختار و نحوه هم پیوندی سکونتگاههای جدید در مقیاس محلی، ملی و بین المللی و جایگاه آن‌ها در نظام تقسیم‌کار ملی و بین‌المللی و نحوه تعامل آن‌ها با نظام شبکه شهری کشور ،
۳- تعیین اندازه و طبقه جمعیتی هر سکونت‌گاه و ارائه ماهیت از منظر شهر جدید، شهرک یا مجموعه‌ای از سکونتگاههای هم پیوند ناحیه‌ای (منطقه شهری همکار)
۴- هماهنگی استقرار سکونتگاهها با برنامه‌های توسعه صنعت – کشاورزی و گردشگری مناطق آزاد و دستگاه‌های اجرایی (به ویژه پتروپارک‌ها و شهرهای مولد) با هدف هم‌افزایی حداکثری ،
۵- تعیین نقش و کارکرد هرکدام از سکونتگاهها در پیوند با برنامه‌های توسعه ملی و منطقه‌ای دستگاه‌های مختلف، با رویکرد ایجاد سکونتگاههای مستقل و خود بسنده به لحاظ اقتصادی و مبتنی بر توان‌های درونی، زنجیره‌های بالادستی و پایین‌دستی تولید و قابلیت‌های بستر قرارگیری محلی ،
۶- تبیین ابعاد حقوقی و مدیریتی سکونتگاههای جدید در ارتباط با استان مربوطه و سایر استان‌های کشور و مدل‌های کلی مدیریت و بهره برداری سکونتگاهها
۷- بررسی و پیشنهاد شیوه‌های تأمین و مدیریت مالی سکونتگاههای جدید ساحلی و مکانیزم‌های سرمایه‌گذاری
۸- تدقیق محدوده‌های قانونی هر سکونت‌گاه براساس ملاحظات دستگاه‌های مختلف و سطح و محدوده مورد نیاز هر سکونت‌گاه برمبنای نقش و کارکرد، اندازه و مقیاس اثرگذاری اجتماعی و اقتصادی
۹- اولویت بندی اجرایی و عملیاتی سکونتگاههای جدید ساحلی در چارچوب برنامه زمان‌بندی مشخص ،
۱۰- تدوین چارچوب و ضوابط کلی توسعه در قالب پهنه بندی کاربری زمین ، نظام دسترسی‌های داخلی و بیرونی و الگوی ضوابط و مقررات ساختمانی مطابق مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
۱۱- بهره‌مندی جامعه محلی از عواید ناشی از توسعه ملی در قالب «پیوست اقتصادی طرح»
۱۲- تاکید بر عدم ایجاد بار مالی غیر ضروری با استفاده از زیرساخت‌های موجود استان
۱۳- استفاده از ظرفیت جاذبه‌های طبیعی، میراث تاریخی و نیز میراث ناملموس این منطقه در ایجاد اشتغال ، جذب جمعیت دائم و گردشگر و هویت بخشی به سکونتگاههای جدید ساحلی
۱۴- استفاده از روش‌های مشارکتی در تهیه طرح ، در سطح ملی (کمیته‌های تخصصی) در سطح استانی (با بهره‌گیری از روش‌های اخذ استعلام ، نظرسنجی ، جلسات فنی مشترک) و در سطح محلی (مشارکت سازمان‌های مردم نهاد ، نظرخواهی‌های جمعی و اطلاع رسانی عمومی در مراحل مختلف) مدنظر قرار گرفته ، در همین راستا بر حضور مدیران استانی و معتمدین محلی و مردم در تمامی مراحل برنامه‌ریزی تاکید می‌شود .
۱۵- «پیوست اجتماعی و فرهنگی طرح» مشتمل بر نحوه تعامل جامعه هدف طرح با بستر اجتماعی ، فرهنگی و هویتی موجود ، ارتقاء سرمایه اجتماعی و حس تعلق به مکان با رویکرد اسکان‌بلندمدت و مستمر و ایجاد جاذبه جهت جذب جمعیت از استان‌های معین مبدأ تهیه و پس از تصویب در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان جهت تصویب نهایی به «شورای اجتماعی کشور» ارائه شود .
۲-۳- گام سوم : بر اساس خروجی‌های«طرح یکپارچه توسعه ساختار فضایی» ، «طرح جامع شهر جدید/ شهرک/ توسعه سکونت‌گاه موجود» با محوریت شرکت عمران شهرهای جدید و همکاری اداره کل راه و شهرسازی مربوطه تهیه و پس از تصویب در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان جهت تصویب نهایی به شورایعالی شهرسازی و معماری ایران ارائه شود .
بدیهی است اجرای مصوبه حاضر صرفاً ناظر بر مطالعات امکان‌سنجی احداث و توسعه سکونتگاههای جدید ساحلی در استان‌های جنوبی با رعایت و اولویت توسعه و اقتصاد دریامحور و پس از اخذ نظر دستگاه‌های متولی مربوطه است. در این راستا بر ضرورت اخذ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری در خصوص کلیه مراحل و اقدامات بعدی تاکید می‌شود .
