ضرورت مطالبه‌گری شوراهای شهر از حقوق شهروندان در نوسازی بافت‌های فرسوده

به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، در دوره جاری بازآفرینی شهری شاهد رویکردهای نوینی در مجموعه وزارت راه و شهرسازی بودیم و کلید واژه‌های جدیدی در حوزه بازآفرینی شهری به وجود آمد که مهم‌ترین آن معرفی شهرداری‌ها به‌عنوان شرکای راهبردی وزارت راه و شهرسازی بود . در واقع در دولت سیزدهم شاهد فصل جدیدی از نحوه تعامل دولت با شهرداری‌ها و مدیران شهری بودیم و به‌خصوص در زمینه نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده و بازآفرینی شهری اتفاقات مهم و تأثیرگذاری رخ داد .

کلید واژه مهم دیگر این است که در این دوره از اعضای شورای اسلامی شهرها به‌عنوان سفیران بازآفرینی شهری یاد شد ، این سفیران می‌توانند با تدوین قوانین مناسب و مترقی در جهت بازآفرینی شهری و نیز مطالبه گری حقوق شهروندان به پیشبرد اهداف بازآفرینی و نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده یاری برسانند .

تاکنون بیش از ۵۰ حق برای مالکان واحدهای فرسوده احصا شده است و اعضای شورای شهرها می‌توانند به سبب تعامل و ارتباط نزدیکی که با شهروندان دارند آن‌ها را با این حقوق آشنا کنند . از سوی دیگر از اعضای شورای شهرها انتظار می‌رود در برابر مسئولانی که ممکن است حاضر به اجرای قوانین نباشند قد برافراشته و مطالبه‌گر حقوق مردم باشند ، وقتی مطالبه گری از سطح محله شروع شود کم کم در سطح ملی اثر خواهد گذاشت .

تجارب ۳۰ ساله نوسازی در کشور نشان از این دارد که مداخله مستقیم دولت و شهرداری‌ها محکوم به شکست است و بنابراین راهی جز محور قراردادن مردم و به‌عبارتی مردمی‌سازی وجود ندارد . بنابراین اولین راهبرد شرکت بازآفرینی شهری در دولت سیزدهم مردمی‌سازی و مهم‌ترین اقدام برای رسیدن به این هدف تدوین بسته‌های تشویقی مختلف بود تا در ساکنان و نیز سازندگان انگیزه ساخت و ساز ایجاد شود . در این مسیر برای اعمال بسته‌های تشویقی و شناساندن این بسته‌ها به مردم نیاز به حضور پر رنگ ، فعال و مؤثر اعضای شورای اسلامی شهرها داریم .

یکی از ارکان مرد می‌سازی توافق همسایه‌ها برای تجمیع و مشارکت در ساخت است که اعضای شوراها می‌توانند از طریق ارتباط چهره به چهره با مردم ساکن در بافت‌های فرسوده آن‌ها را به تجمیع تشویق کنند ؛ همان طور که عنوان شد اعضای شوراهای شهر به‌عنوان نمایندگان محلی مردم ارتباط تنگاتنگی با شهروندان دارند و قطعاً در این زمینه تأثیرگذار خواهند بود .

از سوی دیگر بافت‌های فرسوده فرصت مناسبی برای تولید مسکن به‌شمار می‌رود و در محدوده‌های هدف بازآفرینی شهری نیز ظرفیت‌های مناسبی برای ساخت و ساز وجود دارد ؛ به‌طور متوسط از تخریب هر بنای فرسوده سه واحد جدید ساخته می‌شود . بنابراین نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده جان هم‌وطنان ساکنان در این بافت‌ها را نجات می‌دهد و نیز با ساخت مسکن در استطاعت و تولید واحدهای مختلف با متراژهای مختلف تعداد بیشتری از شهروندان خانه‌دار خواهند شد .

از سوی دیگر آمارها حاکی از این است که به‌طور متوسط در سکونتگاه‌های حاشیه‌ای بیش از ۵۳ درصد، در محدوده بافت‌های فرسوده حدود ۴۴ درصد و در بافت‌های تاریخی حدود ۴۱ درصد بناها و به‌طور کلی بین ۴۶ تا ۴۸ درصد بناها ناپایدارند اما این نسبت در محلات برخوردار شهر بسیار پایین است و حدود ۳۰ درصد بناها را شامل می‌شود . همچنین بیش از ۱۷۰ هزار هکتار بافت ناکارآمد شامل ۵ هزار و ۴۰۰ محله کمتر برخوردار و ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در این محلات وجود دارد که از این تعداد ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنا ناپایدارند .

 این بدان معناست قریب به ۲۳ میلیون جمعیتی که در این واحدهای مسکونی مستقرند به‌طور مستقیم و غیر مستقیم از تبعات حوادث غیر مترقبه مانند سیل و زلزله ایمن نیستند . علاوه بر این حدود ۱۰ میلیون نفری که در آن ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار ساکن هستند در معرض خطر مستقیم حوادث قرار دارند که حتی حفظ جان یک نفر هم مهم است . بنابراین هدف باید رساندن پایداری بناهای محلات هدف بازآفرینی شهری به متوسط محلات برخوردار باشد و برای اینکه شاهد بم دیگری نباشیم شتاب بخشی به نوسازی بافت‌های فرسوده در دستور کار قرار گرفت . در این راستا و جهت تشویق مردم به نوسازی بافت‌های فرسوده بسته‌های مختلف تشویقی در چهار گروه تهیه شده است که عبارتند از بسته‌های مالی ، اداری ، شهرسازانه و طرح کلید به کلید و اعضای شوراهای شهر می‌توانند با آگاهی بخشی در این خصوص به افزایش نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده کمک کنند .