۵ برنامه دولت برای نوسازی بافتهای فرسوده

بافتهای فرسوده عمدتاً در مرکز و میانه شهرها واقع است و ساختار اجتماعی قدرتمندی دارد که بخشی از ارزشهای ذاتی شهر است اما به دلیل مسائل اقتصادی و توسعه کالبدی شهرها ، توسعه افقی در پیرامون شهرها اتفاق افتاده و جریان ساخت و ساز به پیرامون شهرها کشیده شده است و بافتهای مرکزی از جریان نوسازی و مقاومسازی و رسیدن به سرانههای استانداردهای ملی ساختمان بازمانده است .
به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با تاکید بر اینکه نوسازی ۶۰۰ هزار واحد ناپایدار در بافتهای فرسوده شهری ، یکی از تکالیف نهضت ملی مسکن است از محقق نشدن اهداف برنامه نوسازی در سالهای گذشته خبر داد و ۵ برنامه دولت چهاردهم را برای نوسازی بافت های فرسوده تشریح کرد .
عبدالرضا گلپایگانی با تاکید بر اینکه نوسازی ۶۰۰ هزار واحد ناپایدار در بافتهای فرسوده شهری ، یکی از تکالیف نهضت ملی مسکن است ، میگوید : اهداف برنامه نوسازی هنوز محقق نشده است و شاهد روند نزولی صدور پروانه ساخت در تمام مناطق شهری و در بافتهای فرسوده هستیم . این کاهش صدور پروانه در دو سال اخیر بیشتر شده است . دولت به دنبال راهکارهای جدید برای نوسازی و دستیابی به اهداف برنامه ساخت در بافتهای فرسوده است .
عقبماندگی نوسازی از برنامه
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی ، در کشور ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد در بافتهای فرسوده شهری موجود است که ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد نیاز به نوسازی و مقاومسازی دارد . ۱۰ میلیون نفر در این واحدها ساکن هستند . با توجه به این موضوع نوسازی از اواسط دهه ۸۰ یکی از محورهای برنامههای جامع بخش مسکن است . دولت چهاردهم نیز اجرای برنامه نوسازی بافتهای فرسوده را در رأس برنامههای حوزه مسکن قرار داده و با توجه به شکست این برنامه در سه سال اخیر ، به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی راهکارهایی برای دستیابی به اهداف برنامه نوسازی بافتهای فرسوده در دست اقدام است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه پایداری بافتهای فرسوده و بافتهای تاریخی و ساماندهی اسکانهای غیررسمی هدف بازآفرینی شهری هستند ، گفت : بافتهای فرسوده یکی از شاخههای بازآفرینی است ، در بافتهای فرسوده ، نوسازی و مقاومسازی بافت مورد نظر است . طبق قانون سرانههای بافت فرسود باید به متوسط سرانه شهرها برسد .
گلپایگانی با اشاره به عوامل تأثیرگذار در عدم موفقیت برنامه نوسازی گفت : بافتهای فرسوده عمدتاً در مرکز و میانه شهرها واقع است و ساختار اجتماعی قدرتمندی دارد که بخشی از ارزشهای ذاتی شهر است اما به دلیل مسائل اقتصادی و توسعه کالبدی شهرها ، توسعه افقی در پیرامون شهرها اتفاق افتاده و جریان ساخت و ساز به پیرامون شهرها کشیده شده است و بافتهای مرکزی از جریان نوسازی و مقاومسازی و رسیدن به سرانههای استانداردهای ملی ساختمان بازمانده است .
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه دستگاههای مختلفی مانند شهرداریها، وزارتخانههای دیگر و ... در برنامه نوسازی دخیل هستند ، گفت : برآورد ما از سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نشان میدهد حدود ۱۰ میلیون نفر در بافت فرسوده ساکن هستند . این تعداد در ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد زندگی میکنند که ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد نیاز به مقاومسازی و نوسازی دارد . قانونگذار نوسازی سالانه ۱۰۰ هزار واحد را تکلیف کرده است . طبق آمار شهرداریها در یک سال گذشته (آبان سال قبل تا آبان امسال) حدود ۵۰ هزار واحد مسکونی در بافت ، پروانه ساخت گرفتند اما لزوماً تمام این پروانهها منجر به ساخت و ساز و پایان کار نشده است . سال گذشته و امسال در کل محدودههای شهری آمار صدور پروانه سیر نزولی دارد . وضعیت رکود بر ساختمانسازی حاکم است که این وضعیت در بافتها هم خودش را نشان داده است .
افزایش هزینه ساخت دلایل عقبماندگی از برنامه نوسازی مسکن
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری افزایش هزینه ساخت و افزایش قیمت مسکن را موجب عقبماندگی نوسازی از برنامه دانست و گفت : به دلیل رشد قیمت مسکن سهم مسکن از هزینه خانوار افزایش یافته و طیفی که نمیتوانند خانهدار شوند ، گستردهتر شدهاند . رشد درآمد خانوار با رشد قیمت مسکن همخوانی نداشته است . افزایش سهم هزینه مسکن در سبد خانوار فقط به دلیل رشد قیمت مسکن نبوده بلکه چون درآمد خانوار رشد نداشته ، این فاصله بیشتر شده است .
نوسازی سرعت میگیرد
به گفته گلپایگانی ، برای تسهیل و تسریع نوسازی بافتهای فرسوده ، دولت کاهش زمان و هزینههای صدور پروانه و عوارض را اجرا میکند . بر اساس قانون سال ۸۶ ، شهرداریها ملزم هستند ۵۰ درصد در نرخ عوارض و پروانه و سایر هزینهها در بافت فرسوده تخفیف بدهند . شهرداریها تقریباً مجوزها را با تخفیف صادر میکنند اما دولت بهخاطر کمبود منابع ، مابه التفاوتی که از بابت این تخفیفات باید به شهرداریها برگرداند را نمیتواند بپردازد .
وی افزود : برای حل مشکل ، با وزارت اقتصاد رایزنی شده و در این راستا سامانهای در این وزارتخانه طراحی شده است تا شهرداریها عوارض صادر شده و تخفیف اعمال شده را در سامانه وارد کنند و هزینه بهصورت آنلاین محاسبه شود تا در اعتبارات دولت دیده شود .
بر اساس قانون ۲۵ درصد تسهیلات پرداختی در حوزه مسکن باید به نوسازی بافتهای فرسوده تخصیص داده شود . با اینکه نوسازی سالانه ۱۰۰ هزار واحد در قانون آمده اما به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی ، امسال در کل کشور ۲ هزار و ۴۰۰ فقره وام برای نوسازی بافت فرسوده پرداخت شده است که کمتر از ۲ درصد برنامه است .
بازگشایی گرهها و رفع مشکلات از بافتهای مسالهدار شهری در جلسه شورای عالی مسکن
گلپایگانی گفت : چون برنامه نوسازی بهصورت خود مالکی است ، در نهضت ملی مسکن تسهیلات بانکی به سمت کسانی که مالک نیستند سوق داده شده است اما برنامه دولت این است تا با اجرای بستههای تشویقی و جذب مشارکت ، برنامه نوسازی را سرعت ببخشد . تأمین سرانهها برای رونق ساخت در بافت را در دستور کار جدی داریم و اقدام مشترک برای تأمین منابع را تعریف کردهایم . سند توانمندسازی بافتهای ناکارآمد در محلههای هدف تهیه شده که برای تحقق سند در کل کشور ، ستاد بازآفرینی ملی ایجاد شده است . در جلسه آتی شواریعالی مسکن با حضور رئیس جمهوری ، نمایندگان سازمان شهرداریها و سازمان برنامه ، موضوع بافتها در دستور کار است و قرار است برای بازگشایی گرهها و رفع مشکلات تصمیمگیری شود . دنبال این هستیم اعتبار لازم از منابع قانونی را به سمت بافتهای مسأله دار بیاوریم .
معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد : تلاش ما این است مشارکت در ساخت در بافتهای فرسوده افزایش و نوسازی در تمام استانها به جریان بودجه و نقدینگی متصل شود .
پیشنهاد افزایش وام خرید راهکاری برای رونق تولید در بافت فرسوده
گلپایگانی افزایش وام خرید را برنامه دیگری برای رونق تولید در بافت فرسوده عنوان کرد و گفت : به دنبال این هستیم وام طرف خرید را تقویت کنیم . در بافت چرخهای برای تولید مسکن وجود دارد ، ساکنان بافت توان ساخت ندارند و عمدتاً از طریق مشارکت نوسازی میکنند . برای ترغیب مشارکت ، بسته تراکم تشویقی جدیدی مصوب کمیسیون ماده ۵ و شورایعالی شهرسازی ارائه شده است . همچنین وام طرف خریدار اگر تقویت شود ، سازندگان نگران خواب سرمایه نخواهند بود چون قدرت خرید مردم بالا میرود . برنامه این است تا بخش قابل توجهی از هزینه خرید را وام تأمین کند البته افزایش وام خرید برنامهای پیشنهادی است که هنوز تصویب نشده است . افزایش مبلغ وام به یک میلیارد تومان مطرح است اما هنوز راه طولانی برای تصویب آن در پیش داریم .
اجرای برنامه مقاومسازی
وی گفت : برنامه دیگر دولت برای تسهیل نوسازی ، اجرای برنامه مقاومسازی است . برخی واحدها در بافت فرسوده در صورت مقاومسازی پایدار میشوند و نیاز به نوسازی ندارد .