اقدام ملى مسکن و چگونگى ارائه خدمات مهندسی
حدود یک سال از مطرح شدن نام «طرح اقدام مسکن ملّی» می‌گذرد ، طرحی که برای خانه دار کردن بخشی از اقشار جامعه طراحی شده است . طبق اصل سی و یک قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران داشتن مسکن مناسب حق هر خانواده ایرانی است . همچنین ، با توجه به اینکه سازمان نظام مهندسی ساختمان به عنوان بزرگترین تشکیلات مهندسی ساخت‌و‌ساز است ، طبق بند دوم از ماده سوم قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان باید موجبات رشد و اعتلای مهندسی در کشور را فراهم آورد . بنابراین این سازمان قطعا می‌تواند حضوری سازنده در «اقدام ملّی مسکن» داشته باشد .
اگرچه سازمان نظام مهندسی ساختمان نمی‌تواند خدمات اقتصادی به ذی‌نفعان پروژه ارائه دهد ، اما از ظرفیت‌هاى سازمان براى بهبود و پیشبرد طرح می‌توان بهره برد . به نظر مى‌رسد در برخى موارد می‌توان از ظرفیت‌های سازمان نظام مهندسی ساختمان بهره گرفت .
پیشنهاد حضور سازمان نظام مهندسى در کارگروه مکانیابى طرح اقدام ملى
از آنجایی که مکان یابى از مهم ترین مباحث براى آغاز طراحی است ، پیشنهاد مى شود ، افرادی از رشته‌های هفت گانه در این کارگروه ها حضور داشته باشند . چرا که توجه به بسیاری از ضوابط مندرج در مباحث مختلف مقررات ملّی ساختمان نیز در گرو توجه به مکان یابی صحیح است .
استفاده از توان سازمان نظام مهندسى در تصویب طرح‌هاى معمارى اقدام ملى
توجه به طرح معماری مناسب را می‌توان یکی از نیازهای جامعه مخاطب مسکن از جمله مسکن ملّی دانست . اگر بتوان به این باور رسید که مسکن فضایی برای زندگی است و نه اینکه صرفا نگاه خوابگاهی به مسکن داشت ، می‌توان به طراحی معماری مطلوب دست یافت . از طرفی در شهرهای سنّتی ایران ، معماری بر اساس هویت طبیعی و اقلیمی هر منطقه شکل گرفته و در گذر تاریخ به عنوان عاملی هویت بخش در معماری آن بوم تجلّی کرده است . بنابراین امروزه هم شرایط موفقیت مجتمع‌های مسکونی را باید در دستیابی به معماری و شهرسازی هماهنگ با اقلیم ، فرهنگ و اقتصاد جامعه دانست . مسکن در برآوردن بسیاری از نیازهای انسان نقشی عمده ایفا می کند .
موفقیت پروژه های بزرگ مسکونی در دستیابی به معماری و شهرسازی مناسب در گرو توجه به نقش و اهمیت مسکن در زندگی بشر است . از طرفی در بسیاری مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به جلوگیری از هرج‌و‌مرج در معماری ساختمان‌ها و ترویج فرهنگ و اصالت ایرانی در ساخت و سازها شده است . بنابراین با توجه به شرایط جامعه می‌توان در کارگروه‌های تصویب طرح از توان سازمان نظام مهندسی ساختمان در راستای توجه به طراحی بهینه از سویی ، و توجه به نیازهای جامعه و خانواده ایرانی از سویی دیگر ، بهره برد .
توجه به کیفیت ساخت نیز از موارد قابل توجه در هر ساخت و ساز است . یکی از ارکان ساخت را می توان سازنده ذی‌صلاح دانست . در راستای اجرای کامل مقررات ملّی ساختمان به ویژه بند ۹ آیین نامه ماده ۳۳ (بکارگیری مجریان ذی‌صلاح در ساخت‌و‌ساز) می توان با هماهنگی شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان، از توان سازندگان ذی‌صلاح بهره برد . این مورد می‌تواند علاوه بر ساماندهی سازندگان ، در کنترل کیفی ساخت نیز تأثیری بسزا داشته باشد .
کسر درصدى از حق الزحمه نظارت
در صورت تصویب مجامع عمومی سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان ، می‌توان در بحث نظارت نیز حرکتی عام المنفعه را توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان شاهد بود . به طور مثال می‌توان با کسر درصدی از ظرفیت و همزمان کسر درصدی از حق الزحمه ، که با تصویب مجمع عمومی سازمان‌ها و با پیشنهاد شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان به وزارت راه و شهرسازی همراه خواهد بود ، این مورد توسط وزارت راه و شهرسازی ابلاغ و اجرایی شود .
صدور شناسنامه فنى و ملکى ساختمان هاى طرح اقدام ملى توسط سازمان
صدور شناسنامه فنّی و ملکی برای ساختمان را نیز باید از وظایف قانونی سازمان نظام مهندسی ساختمان دانست که هم در کنترل طرح و هم در کنترل کیفی از نظر توجه به حقوق بهره بردار و حفاظت از منافع ملّی و سرمایه دهک های کم درآمد باید با برنامه ویژه مدنظر قرار گیرد . همچنین در مباحث تأسیساتی با بکارگیری سرپرست کارگاه ، استقرار ناظر مقیم و یا پاره وقت با توجه به گستردگی پروژه از نظر متراژ می‌توان علاوه بر توجه به حقوق بهره بردار ، کیفیت ساخت را نیز مدنظر قرار داد .
استفاده از توان سازمان نظام مهندسی ساختمان در حوزه انطباق طرح های معماری ، سازه ، تأسیسات و نیز تهیه نقشه‌های اجرایی فاز دو می‌تواند تجربه‌ای برای سایر ساخت‌و‌سازهای کشور باشد . خدمات شایسته و مطلوبی که در حوزه تخصصی و فنّی می‌تواند برای ساخت و ساز مناسب در مسکن ملّی ارائه شده و علاوه بر ارتقاء کیفیت ساخت از هدررفت سرمایه‌های ملی نیز جلوگیری شود .
طاهره نصر - عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور
