به گزارش پرتال بازآفرینی شهری ، عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران نسبت به گسترش کارگاهها در باغات و اراضی زراعی بدون طرح و ضابطه که تصویری از بینظمی کامل ارائه میدهد و سبب شکلگیری پدیده حاشیه نشینی کارگاهی – صنعتی در اطراف شهرها شده است هشدار داد و گفت : برخی راههای برون رفت و توقف این پدیده شامل اصلاح شیوهنامه شناسایی محدودهها و محلات هدف بازآفرینی شهری و بازنگری تهیه طرح هادی روستایی است .
فریدون بابایی اقدم نسبت به شکلگیری پدیده حاشیهنشینی کارگاهی – صنعتی در اطراف کلانشهرها و شهرهای صنعتی هشدار داد .
عضو هیاتمدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه امروز در اطراف شهرهای کشور ، تنها با حاشیهنشینی در معنای سنتی آن مواجه نیستیم گفت : هماینک در کنار کلانشهرها و حتی در حاشیه شهرهای کوچک نیز نوع تازهای از حاشیهنشینی تحتعنوان حاشیهنشینی کارگاهی – صنعتی شکل گرفته که چهرهای کاملاً متفاوت دارد .
باباییاقدم با بیان اینکه این روند حدود ۲۰ سال پیش آغاز شد و در دهه گذشته بهطور چشمگیری شدت گرفته است ، توضیح داد : این شکل جدید از سکونت و استقرار کارگاهها عمدتاً در اراضی زراعی و بدون هیچگونه نظارت ، رعایت ضوابط ، استانداردهای ایمنی و اصول شهرسازی شکل میگیرد .
ضرورت بازبینی شرح خدمات تهیه طرحهای هادی روستایی
وی هشدار داد : ادامه این روند میتواند در آینده برای شهرها تهدیدی جدی هم از نظر ایمنی ، هم از نظر زیستمحیطی و هم از منظر بینظمی و قانونگریزی اجتماعی باشد .
این مسئول در شرکت بازآفرینی شهری ایران در بیان دلایل شکلگیری این نوع از حاشیهنشینی گفت : به نظر میرسد یکی از ریشههای اصلی این وضعیت ، ضعف در مطالعات وضع موجود ، تحلیلهای غیرواقعبینانه و طرحهای توسعه شهری است که در استانها تصویب میشود . لکهگذاریها غالباً بر اساس نیازهای سرانه و توسعه شهر انجام میشود ، اما اینکه این لکهها با واقعیتهای اطراف شهر هماهنگ باشند یا خیر ، کمتر مورد دقت قرار میگیرد . در این بخش لازم است وسواس بیشتری به خرج داده شود .
وی ادامه داد : یکی دیگر از دلایل عمده شکلگیری این پدیده ایرادی است که بر طرحهای هادی روستایی در اطراف شهرها وارد است . همچنانکه طرحهای توسعه شهری باید واقع بینانه تهیه شوند ، در تهیه طرحهای هادی روستاهای پیرامون شهرها نیز باید تاثیر نزدیکی به شهرها به عنوان بازار عمده مصرف محصولات کارگاهی مدنظر باشد . بنابراین نیاز به بازبینی شرح خدمات تهیه طرحهای هادی روستایی و توجه به طرحهای مجموعه شهری ضروری است .
ترک فعل شهرداریها در کنترل ساختوساز
به گفته بابایی اقدم ، ترک فعل شهرداریها در کنترل ساختوسازها و در بعضی موارد صدور پروانههای ساختمانی خارج از طرحهای مصوب نیز این روند را تشدید کرده است . بخشی از این تخلفات از مسیر کمیسیون ماده ۵ انجام و در برخی موارد نیز حتی این مسیر نیز طی نمیشود و ساختوسازها بدون پشتوانه قانونی شکل میگیرد .
عضو هیاتمدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت : در سطح ملی ، شرکت بازآفرینی شهری ایران که متولی اصلی ساماندهی بافتهای ناکارآمد است ، همچنان بر اساس مصوبه سال ۱۴۰۰ شورایعالی شهرسازی و معماری عمل میکند . مصوبهای که چهار نوع بافت هدف شامل سکونتگاههای غیررسمی ، بافتهای فرسوده میانی ، بافتهای تاریخی و پهنههای پرخطر را تعریف کرده است . اما پدیده جدید حاشیهنشینی کارگاهی ـ صنعتی در این مصوبه دیده نشده است .
ضرورت اصلاح شیوهنامه شناسایی محدودهها و محلات هدف بهسازی ، نوسازی و بازآفرینی شهری
وی تصریح کرد : اگر قرار است این موضوع جدی گرفته شود، لازم است ، در گام اول ، بازنگری در مصوبه شورایعالی شهرسازی انجام و این نوع بافت بهعنوان یک گونه جدید از «بافت ناکارآمد شهری» تعریف و به استانها ابلاغ شود تا شناسایی دقیق آن آغاز شود .
به گفته وی ، در گام دوم با تعیین متولی روشن ، پس از شناسایی ، باید مشخص شود که کدام دستگاه مسئول (شهرداریها، شرکت بازآفرینی شهری ، شرکت شهرکهای صنعتی یا سایر نهادها) متولی ساماندهی این پهنههاست . در گام سوم ، ورود موضوع به طرحهای تفصیلی و کمیسیون ماده ۵ راهگشاست . در این مرحله ، پس از شناسایی ، در قالب طرحهای تفصیلی موضعی یا از مسیر کمیسیونهای ماده ۵ میتوان این پهنهها را چه در داخل محدوده شهر و چه در حریم یا خارج از محدوده ضابطهمند کرد .
باباییاقدم تاکید کرد : اگر منطقهای استعداد توسعه کارگاهی دارد ، بهتر است این واقعیت در طرحها پذیرفته شود و بهصورت رسمی و ضابطهمند وارد برنامهریزی شهری شود ، نه آنکه بهصورت غیرقانونی و بینظم توسعه یابد . این کار هم به اقتصاد شهر کمک میکند و هم مانع گسترش تخلفات میشود .
وی نسبت به گسترش کارگاهها در باغات و اراضی زراعی بدون طرح و ضابطه که تصویری از بینظمی کامل ارائه میدهد هشدار داد و گفت : این پدیده در بسیاری از شهرها از جمله اطراف تبریز و همدان در ۱۰ تا ۲۰ سال اخیر به وضوح قابل مشاهده است . در نقطه مقابل ، شهرهای یزد و اصفهان نشان میدهند که توسعه صنایع در قالب شهرکهای صنعتی تا چه اندازه میتواند از بینظمی جلوگیری کند .
باباییاقدم اظهار امیدواری کرد ، نتیجه این مباحث و پیشنهادها در شورایعالی شهرسازی و معماری و نهادهای ذیربط پیگیری شود تا در سالهای آینده شاهد توقف کامل این روند و مدیریت اصولی توسعه کارگاهی اطراف شهرها باشیم .
تبریز و همدان دو نمونه شکل گیری حاشیه نشینی کارگاهی – صنعتی
یزد و اصفهان دو نمونه موفق توسعه صنایع در قالب شهرکهای صنعتی
