به گزارش پرتال بازآفرینی شهری به قلم مرضیه باریکانی مدیرعامل انجمن حمل ونقل پاک و پایدار ، بر اساس گزارش مرکز مدیریت کیفیت هوا و اقلیم دانشگاه شهید بهشتی ، طی سال ۱۴۰۳ ، تعداد کشتهشدگان ناشی از آلودگی هوا در کشور به رقم قابل تأمل ۳۵٬۵۴۰ نفر رسیده است . این آمار نگرانکننده حاکی از تشدید بحران زیستمحیطی و ایمنی عمومی در سطح کشور است و نشان میدهد که روند فعلی توسعه شهری و حمل و نقل ، به سمت افزایش آسیبها و کاهش کیفیت زندگی شهروندان در حرکت است .
افزایش سهم خودروهای شخصی در حمل و نقل شهری موجب کاهش ایمنی جادهای و رشد تعداد قربانیان تصادفات و آسیبهای ناشی از آلودگی هوا شده است . در این میان ، ادعاهایی نظیر کاهش آلودگی هوا از طریق احداث میدانهای شهری به اثبات نرسیده و در برخی موارد منجر به تشدید آلودگی نیز شده است .
بر اساس آمار منتشرشده از سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران ، سهم استفاده از خودرو شخصی در این شهر ۴۷ درصد ، تاکسی ۱۷ درصد ، مترو ۱۰ درصد و اتوبوس ۱۲ درصد اعلام شده است . متاسفانه تعداد اتوبوسهای فعال نسبت به سالهای گذشته کاهش یافته و علیرغم امضای قراردادهای متعدد با شرکتهای خارجی ، هنوز تغییری قابل توجه در ناوگان حمل و نقل عمومی ایجاد نشده است . همچنین ، سهم موتور سیکلتها در حمل و نقل شهر تهران ۷ درصد برآورد شده که باعث افزایش تصادفات، آلودگی هوا و ناامنی در فضای شهری شده است .
این وضعیت ، در کنار رشد سکونتگاههای اطراف شهرها و اتصال آنها به شبکه جادهای بهجای حمل و نقل عمومی و ریلی ، موجب افزایش تراکم ، ازدحام ترافیک و تشدید آلودگی هوا خواهد شد . متاسفانه برنامههای موجود مؤثر واقع نشده و اقدامات تبلیغاتی صرف ، جایگزین راهحلهای علمی و عملی شده است .
در این میان ، جایگاه دوچرخهسواران و استفاده از دوچرخه بهعنوان آلترناتیو حمل و نقل پاک ، همچنان مغفول مانده و سهم دوچرخه در حمل و نقل شهری مشخص نیست . علیرغم پیگیریهای انجامشده از سوی کنشگران حوزه حمل و نقل ، برنامههای دوچرخه اشتراکی و توسعه مسیرهای دوچرخهسواری با سرعت بسیار کندی پیش میرود و حمایت لازم از این زیرساخت صورت نمیگیرد .
از سوی دیگر ، توجه به مطالبات مردم و افزایش سطح آگاهی عمومی نسبت به پیامدهای ناگوار خودرومحوری ، آلودگی هوا و خطرات ترافیکی، ضرورت ویژهای دارد . تداوم روند کنونی میتواند وضعیت اکثر شهرهای کشور را بهسمت بحران جلو برده و ساختار اجتماعی و امنیتی را تهدید کند .
در پایان ، به تمامی مسئولان ، کنشگران و کارشناسان توصیه میشود با تقویت همکاریهای بینبخشی ، افزایش مطالبهگری و بهرهگیری از تجارب موفق جهانی ، برای رفع چالشهای فعلی حمل و نقل و بهبود کیفیت هوا و ایمنی شهروندان گامهای جدی و اثربخش بردارند . توجه به حمل و نقل عمومی ، حمایت از زیرساختهای دوچرخهسواری ، کاهش وابستگی به خودرو شخصی و اصلاح سیاستهای شهری ، تنها راهحل خروج از این بحران خواهد بود .
